1-پایه‏های اسلام

قال الباقر علیه السلام:

بنی الاسلام علی خمسه اشیاء، علی الصلوه و الزکاه و الحج و الصوم و الولایه.

اسلام بر پنج چیز استوار است؛ بر نماز و زکات و حج و روزه و ولایت (رهبری اسلامی).فروع کافی، ج 4 ص 62، ح 1

2-فلسفه روزه

قال الصادق علیه السلام:

انما فرض الله الصیام لیستوی به الغنی و الفقیر.

خداوند روزه را واجب کرده تا بدین وسیله دارا و ندار (غنی و فقیر) مساوی گردند.

من لا یحضره الفقیه، ج 2 ص 43، ح 1

 

3-روزه آزمون اخلاص

قال امیرالمومنین علیه السلام:

فرض الله ... الصیام ابتلاء لاخلاص الخلق

خداوند روزه را واجب کرد تا به وسیله آن اخلاص خلق را بیازماید.

نهج البلاغه، حکمت 252

 

4-روزه یاد آور قیامت

قال الرضا علیه السلام:

انما امروا بالصوم لکی یعرفوا الم الجوع و العطش فیستدلوا علی فقر الاخر.

مردم به انجام روزه امر شده‏اند تا درد گرسنگی و تشنگی را بفهمند و به واسطه آن فقر و بیچارگی آخرت را بیابند.

وسائل الشیعه، ج 4 ص 4 ح 5 علل الشرایع، ص 10

 

5-روزه زکات بدن

قال رسول الله صلی الله علیه و آله:

 لکل شیئی زکاه و زکاه الابدان الصیام.

برای هر چیزی زکاتی است و زکات بدن‌ها روزه است.

الکافی، ج 4، ص 62، ح 3

 

6-روزه سپر آتش

قال رسول الله صلی الله علیه و آله:

الصوم جُنّه من النار.

روزه سپر آتش (جهنم) است (یعنی به‌واسطه روزه گرفتن انسان از آتش جهنم در امان خواهد بود.)

الکافی، ج 4 ص 162

 

7-اهمیت روزه

الصوم فی الحر جهاد.

روزه گرفتن در گرما، جهاد است.

بحار الانوار، ج 96، ص 257

 

8-روزه نفس

قال امیرالمومنین علیه السلام

صوم النفس عن لذات الدنیا انفع الصیام.

روزه نفس از لذت‌های دنیوی سودمندترین روزه‏هاست.

غرر الحکم، ج 1 ص 416 ح 64

 

9-روزه واقعی

قال امیرالمومنین علیه السلام

الصیام اجتناب المحارم کما یمتنع الرجل من الطعام و الشراب.

روزه پرهیز از حرام‌ها است، همچنانکه شخص از خوردن و نوشیدن پرهیز می‏کند.

بحار ج 93 ص 249

 

10-برترین روزه

قال امیرالمومنین علیه السلام

صوم القلب خیر من صیام اللسان و صوم اللسان خیر من صیام البطن.

روزه قلب بهتر از روزه زبان است و روزه زبان بهتر از روزه شکم است.

غرر الحکم، ج 1، ص 417، ح 80

 

11-روزه چشم و گوش

قال الصادق علیه السلام

اذا صمت فلیصم سمعک و بصرک و شعرک و جلدک.

آنگاه که روزه می‏گیری باید چشم و گوش و مو و پوست تو هم روزه‏دار باشند(یعنی از گناهان پرهیز کند.)

الکافی ج 4 ص 87، ح 1

 

12-روزه اعضا و جوارح

عن فاطمه الزهرا سلام الله علیها

ما یصنع الصائم بصیامه اذا لم یصن لسانه و سمعه و بصره و جوارحه.

روزه‏داری که زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نکرده روزه‏اش به چه کارش خواهد آمد؟

بحار، ج 93 ص 295

 

13-روزه ناقص

قال الباقر علیه السلام

لا صیام لمن عصی الامام و لا صیام لعبد ابق حتی یرجع و لا صیام لامراه ناشزه حتی تتوب و لاصیام لولد عاق حتی یبر.

روزه این افراد کامل نیست:

1 - کسی که امام (رهبر) را نافرمانی کند.

2 - بنده فراری تا زمانی که برگردد.

3 - زنی که اطاعت‏شوهر نکرده تا اینکه توبه کند.

4 - فرزندی که نافرمان شده تا اینکه فرمانبردار شود.

بحار الانوار ج 93، ص 295.

 

14-روزه بی ارزش

قال امیرالمومنین علیه السلام

کم من صائم لیس له من صیامه الا الجوع و الظما و کم من قائم لیس له من قیامه الا السهر و العناء.

چه بسا روزه‏داری که از
روزه‏اش جز گرسنگی و تشنگی بهره‏ای ندارد و چه بسا شب‌زنده‏داری که از
نمازش جز بیخوابی و سختی سودی نمی‏برد.

نهج البلاغه، حکمت 145

 

15-روزه و صبر

عن الصادق علیه السلام فی قول الله عزوجل

«واستعینوا بالصبر و الصلوه‏»

قال: الصبر الصوم.

امام صادق علیه السلام فرمود خداوند عزو جل که فرموده است: از صبر و نماز کمک بگیرید، صبر، روزه است.

وسائل الشیعه، ج 7 ص 298، ح 3

 

16-روزه و صدقه

قال الصادق علیه السلام

صدقه درهم افضل من صیام یوم.

یک درهم صدقه دادن از یک روز روزه مستحبی برتر و والاتر است.

وسائل الشیعه، ج 7 ص 218، ح 6

 

17-پاداش روزه

قال رسول الله صلی الله علیه و آله: قال الله تعالی

الصوم لی و انا اجزی به

رسول خدا فرمود خدای تعالی فرموده است:

روزه برای من است و من پاداش آن را می‏دهم.

وسائل الشیعه ج 7 ص 294، ح 15 و 16 ; 27 و 30

 

18-جرعه نوشان بهشت

قال رسول الله صلی الله علیه و آله:

من منعه الصوم من طعام یشتهیه کان حقا علی الله ان یطعمه من طعام الجنه و یسقیه من شرابها.

کسی که روزه او را از
غذاهای مورد علاقه‏اش باز دارد برخداست که به او از غذاهای بهشتی بخوراند
و از شراب‌های بهشتی به او بنوشاند.

بحار الانوار ج 93 ص 331

 

19-خوشا بحال روزه داران

قال رسول الله صلی الله علیه و آله:

طوبی لمن ظما او جاع لله اولئک الذین یشبعون یوم القیامه

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

خوشا به‌حال کسانی که برای خدا گرسنه و تشنه شده‏اند اینان در روز قیامت ‏سیر می‏شوند.

وسائل الشیعه، ج 7 ص 299، ح‏2.

 

20-مژده به روزه‏داران

قال الصادق علیه السلام

من صام لله عزوجل یوما فی شده الحر فاصابه ظما و کل الله به الف ملک یمسحون وجهه و یبشرونه حتی اذا افطر.

هر کس که در روز بسیار
گرم برای خدا روزه بگیرد و تشنه شود خداوند هزار فرشته را می‏گمارد تا دست
‏به چهره او بکشند و او را بشارت دهند تا هنگامی که افطار کند.

الکافی، ج 4 ص 64 ح 8; بحار الانوار ج 93 ص 247

 

21-شادی روزه‌دار

قال الصادق علیه السلام

للصائم فرحتان فرحه عند افطاره و فرحه عند لقاء ربه

برای روزه دار دو سرور و خوشحالی است:

1 - هنگام افطار 2 - هنگام لقای پروردگار (وقت مردن و در قیامت)

وسائل الشیعه، ج 7 ص 290 و 294 ح‏6 و 26.

 

22-بهشت و باب روزه‏داران

قال رسول الله صلی الله علیه و آله:

ان للجنه بابا یدعی الریان لا یدخل منه الا الصائمون.

برای بهشت دری است‏ به‌نام «ریان» که از آن فقط روزه‌داران وارد می‏شوند.

وسائل الشیعه، ج 7 ص 295، ح‏31.

معانی الاخبار ص 116

 

23-دعای روزه‏داران

قال الکاظم (علیه السلام)

دعوه الصائم تستجاب عند افطاره

دعای شخص روزه‏دار هنگام افطار مستجاب می‏شود.

بحار الانوار ج 92 ص 255 ح 33.

 

24-بهار مومنان

قال رسول الله (صلی الله علیه و آله)

الشتاء ربیع المومن یطول فیه لیله فیستعین به علی قیامه و یقصر فیه نهاره فیستعین به علی صیامه.

زمستان بهار مومن است؛ از شب‌های طولانی‏اش برای شب زنده‏داری و از روزهای کوتاهش برای روزه‌داری بهره می‏گیرد.

وسائل الشیعه، ج 7 ص 302، ح 3.

 

25-روزه مستحبی

قال الصادق (علیه السلام)

من جاء بالحسنه فله عشر امثالها من ذلک صیام ثلاثه ایام من کل شهر.

هر کس کار نیکی انجام دهد ده برابر آن پاداش دارد و از جمله آنها سه روز روزه در هر ماه است.

وسائل الشیعه، ج 7، ص 313، ح 33

 

26-روزه ماه رجب

قال الکاظم (علیه السلام)

رجب نهر فی الجنه اشد بیاضا من اللبن و احلی من العسل فمن صام یوما من رجب سقاه الله من ذلک النهر.

رجب نام نهری است در
بهشت از شیر سفیدتر و از عسل شیرین‏تر. هرکس یک روز از ماه رجب را روزه
بگیرد خداوند از آن نهر به او می‏نوشاند.

من لا یحضره الفقیه ج 2 ص 56 ح 2

وسائل الشیعه ج 7 ص 350 ح 3

 

27-روزه ماه شعبان

من صام ثلاثه ایام من اخر شعبان و وصلها بشهر رمضان کتب الله له صوم شهرین متتابعین.

امام صادق (علیه السلام) فرمود:

هر کس سه روز آخر ماه
شعبان را روزه بگیرد و به روزه ماه رمضان وصل کند خداوند ثواب روزه دو ماه
پی در پی را برایش محسوب می‏کند.

وسائل الشیعه ج 7 ص 375،ح 22

 

28-افطاری دادن(1)

قال الصادق (علیه السلام):

من فطر صائما فله مثل اجره

هر کس روزه‌داری را افطار دهد، برای او هم مثل اجر روزه‌دار است.

الکافی، ج 4 ص 68، ح 1

 

29-افطاری دادن (2)

قال الکاظم (علیه السلام):

فطرک اخاک الصائم خیر من صیامک.

افطاری دادن به برادر روزه‌دارت از گرفتن روزه (مستحبی) بهتر است.

الکافی، ج 4 ص 68، ح 2

 

30-روزه‌خواری

قال الصادق (علیه السلام):

من افطر یوما من شهر رمضان خرج روح الایمان منه

هر کس یک روز ماه رمضان را (بدون عذر) بخورد، روح ایمان از او جدا می‏شود

وسائل الشیعه، ج 7 ص 181، ح 4 و 5

من لا یحضره الفقیه ج 2 ص 73، ح 9

 

31-رمضان ماه خدا

قال امیرالمومنین:

شهر رمضان شهر الله و شعبان شهر رسول الله و رجب شهری

رمضان ماه خدا و شعبان ماه رسول خدا و رجب ماه من است.

وسائل الشیعه، ج 7 ص 266، ح 23.

 

32-رمضان ماه رحمت

قال رسول الله (صلی الله علیه و آله):

... و هو شهر اوله رحمه و اوسطه مغفره و اخره عتق من النار.

رمضان ماهی است که ابتدایش رحمت است و میانه‏اش مغفرت و پایانش آزادی از آتش جهنم.

بحار الانوار، ج 93، ص 342

 

33-فضیلت ماه رمضان

قال رسول الله (صلی الله علیه و آله):

ان ابواب السماء تفتح فی اول لیله من شهر رمضان و لا تغلق الی اخر لیله منه

درهای آسمان در اولین شب ماه رمضان گشوده می‏شود و تا آخرین شب آن بسته نخواهد شد.

بحار الانوار، ج 93، ص 344

 

34-اهمیت ماه رمضان

قال رسول الله (صلی الله علیه و آله):

لو یعلم العبد ما فی رمضان لود ان یکون رمضان السنه

اگر بنده «خدا» می‏دانست که در ماه رمضان چیست [چه برکتی وجود دارد] دوست می‏داشت که تمام سال، رمضان باشد.

بحار الانوار، ج 93، ص 346

 

35-قرآن و ماه رمضان

قال الرضا (علیه السلام):

من قرا فی شهر رمضان ایه من کتاب الله کان کمن ختم القران فی غیره من الشهور.

هر کس ماه رمضان یک آیه از کتاب خدا را قرائت کند، مثل این است که در ماه‌های دیگر تمام قرآن را بخواند.

بحار الانوار ج 93، ص 346

 

36-شب سرنوشت‏ساز

قال الصادق (علیه السلام):

راس السنه لیله القدر یکتب فیها ما یکون من السنه الی السنه.

آغاز سال (حساب اعمال) شب قدر است. در آن شب برنامه سال آینده نوشته می‏شود.

وسائل الشیعه، ج 7 ص 258 ح 8

 

37-برتری شب قدر

قیل لابی عبد الله (علیه السلام):

کیف تکون لیله القدر خیرا من الف شهر؟ قال: العمل الصالح فیها خیر من العمل فی الف شهر لیس فیها لیله القدر.

از امام صادق (علیه السلام) سوال شد:

چگونه شب قدر از هزار ماه بهتر است؟

حضرت فرمود: کار نیک در آن شب از کار در هزار ماه که در آنها شب قدر نباشد بهتر است.

وسائل الشیعه، ج 7 ص 256، ح 2

 

38-تقدیر اعمال

قال الصادق (علیه السلام):

التقدیر فی لیله تسعه عشر و الابرام فی لیله احدی و عشرین و الامضاء فی لیله ثلاث و عشرین.

برآورد اعمال در شب نوزدهم انجام می‏گیرد و تصویب آن در شب بیست ویکم و تنفیذ آن در شب بیست‏سوم.

وسائل الشیعه، ج 7 ص 259

 

39-احیای شب قدر

عن فضیل بن یسار قال:

کان ابو جعفر (علیه السلام) اذا کان لیله احدی و عشرین و لیله ثلاث و عشرین اخذ فی الدعا حتی یزول اللیل فاذا زال اللیل صلی.

فضیل بن یسار گوید:

امام باقر (علیه
السلام) در شب بیست و یکم و بیست‏سوم ماه رمضان مشغول دعا می‏شد تا شب
به‌سر آید و آنگاه که شب به پایان می‏رسید نماز صبح را می‏خواند.

وسائل الشیعه، ج 7، ص 260، ح 4

 

40-زکات فطره

قال الصادق (علیه السلام)

ان من تمام الصوم اعطاء الزکاه یعنی الفطره کما ان الصلوه علی النبی (صلی الله علیه و آله) من تمام الصلوه.

تکمیل روزه به پرداخت زکاه یعنی فطره است، همچنان که صلوات بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) کمال نماز است.

وسائل الشیعه، ج 6 ص 221، ح 5

 

رسد آدمی به جایی که به جز خدا نبیند...